ویراستاری کتاب
در پشت صحنه رمان‌ها و حتی کتاب‌های علمی یا روانشناسی که در لحظه در آن غرق می‌شویم و روح ما از دنیای مادی خارج می‌شود، تکنیک‌های روانشناسی زیادی وجود دارد که شاید در هنگام خواندن کتاب متوجه این اصل نباشیم؛ اما خواه یا ناخواه تأثیر خود را بر افکار و ذهن ما می‌گذارند. این که یک کتاب تا چه حد تأثیر‌گذار و کوبنده باشد تا حد زیادی به خلاقیت و هنر نویسنده بستگی دارد، اما یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث می‌شود ما از خواندن کتاب خسته و دل‌زده نشویم، هنر ویراستاری کتاب است.
ویراستاری چیست؟ وظایف ویراستار چیست؟
هر نوشته باید از دیدگاه‌های گوناگونی مانند محتوا، نظم، رعایت اصول نگارشی و صحت و اعتبار، نحوه بیان و عواملی از این دست مورد بحث و بررسی قرار گیرد. ویراستار کسی است که یک نوشته را از تمامی جهات بازنگری و در صورت لزوم اصلاح می‌کند و به این کار ویراستاری می‌گویند
از وظایف ویراستار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• اصلاح علائم نگارشی، حذف و یا اعمال آنها
• اصلاح غلط‌های تایپی و نوشتاری
• یکسان کردن رسم الخط کلمات
• بررسی صحت و اعتبار متن
انواع ویراستاری کتاب
• ویرایش زبانی - ساختاری
مواردی که در ویرایش زبانی – ساختاری ملزم به رعایت آنها هستیم شامل موارد زیر می‌باشد:
جایگزین کردن کلمات مبهم و نارسا با معادل مناسب
بررسی یکپارچه بودن زبان نوشته و اصلاح آن
جمله‌بندی صحیح نوشته در جهت رساندن هرچه ساده‌تر مفهوم به مخاطب
تلخیص جمله‌های بیش از حد طولانی
رفع خطا‌های دستوری و جمله‌بندی
حذف اصطلاحات و کلمات تکراری و غیرضروری از جملات
• ویرایش فنی:
مواردی که در ویرایش فنی ملزم به رعایت آنها هستیم شامل موارد زیر می‌باشد:
- یکپارچه کردن رسم الخط واژگان
- اصلاح غلط‌های املایی
- اعمال و یا تصحیح علائم نگارشی
- اعمال پاراگراف‌بندی صحیح
- اعمال قوانین عدد‌نویسی و فرمول‌نویسی
- مشخص کردن اندازه قلم و فونت متن، بخش‌ها و زیربخش‌ها
- ویرایش تخصصی و محتوایی:
مواردی که باید در ویرایش محتوایی متن رعایت شود شامل موارد زیر می‌باشد:
- بررسی و تصحیح مطالب نادرست از نظر علمی
- بررسی تطابق متن با اصل آن ( در صورت ترجمه یا تصحیح شده بودن متن )
- افزودن بعضی از نکات جا افتاده در پاورقی‌ها در صورت لزوم
- تلخیص، و یا کاهش مطالب غیرضروری و ضعیف
مراحل ویراستاری کتاب
توجه داشته باشید برای آنکه بتوانید مقاله یا هر چیز دیگری که مد نظر دارید را به طور کامل ویراستاری نمایید باید تمامی مراحل آن را به صورت گام به گام پشت سر بگذارید. در وهله اول لازم است که پس از نوشتن متن برای مدت زمان کوتاهی از آن فاصله بگیرید. در زمان بازگشت و مطالعه مجدد متن خود، می‌توانید با یک دید دقیق‌تر مشکلات موجود را به طور کامل رفع کنید. در ادامه مراحل ویراستاری کتاب را برای شما بیان خواهیم کرد.
فاصله گرفتن از متن خود
همانطور که بیان کردیم پس از نوشتن مقاله یا متن مورد نظر باید یک بازه زمانی کوتاه، ذهن خود را از متن دور کنید. در چنین شرایطی شما می‌توانید از دیدگاه فردی خارجی به متن خود نگاه کنید. چنانچه پس از پایان یافتن متن به صورت مجدد آن را مطالعه کنید و قصد انجام ویراستاری داشته باشید، با توجه به این موضوع که هنوز هم مغز شما روی آن متمرکز است، نمی‌توانید به رفع اشکالات موجود بپردازید. به همین خاطر پیشنهاد می شود تا ویراستاری کتاب را شخص دیگری انجام دهد.
چاپ متن
متنی که برای مقاله، کتاب یا هر چیز دیگری آماده کرده‌اید را در وهله اول به رشته تحلیل درآورید و سپس آن را چاپ کنید. انجام ویرایش کتاب از این طریق برای شما ساده‌تر خواهد شد.معمولاً مطالعه متن از روی رایانه یا سایر وسایل الکتریکی کمی دشوار است و این امکان وجود دارد که در زمانی کوتاه، از ادامه مطالعه خسته شوید. علاوه بر این موضوع دقت نگاه شما را جهت ویراستاری کتاب یا حتی پایان نامه به شدت پایین می‌آورد. در حالت کلی اینکه دوست دارید متن را چاپ کنید یا خیر به شما بستگی دارد و این تنها یک توصیه بود.
مطالعه کلی متن
از دیگر کارهای مهمی که برای ویراستاری کتاب باید در اولویت قرار بگیرد، مطالعه کلی متن می‌باشد. پیش از آنکه دست به کار شوید و برای ویرایش کلی اقدام کنید، بهتر است متن خود را با یک نگاه کلی بخوانید. این کار باعث می‌شود تا دید کامل‌تر و دقیق‌تری نسبت به متن خود پیدا کنید.
مرور و بازبینی کلی متن
این قسمت که مربوط به مرور و بازبینی متن است، باید با دقت فوق العاده بالایی انجام شود.لازم است تا تمام تلاش خود را به کار گیرید و هیچ یک از نکات مهم جا نماند. به طور مثال اگر در قسمتی از متن خود احساس کردید که با سایر قسمت‌ها همخوانی لازم را ندارد یا اشکالی در آن وجود دارد، بهتر است آن را مشخص کرده و جهت اصلاح اقدام کنید. موارد مهمی همچون درستی محتوا، صحت در مرحله مرور و بازبینی کلی متن باید مورد توجه قرار بگیرد.
مورد توجه قرار دادن ساختار متن
چنانچه قصد ویراستاری کتاب دارید، پیش از هر چیزی باید به ساختار و چینش قسمت‌های مختلف آن دقت داشته و قوانین آن را رعایت کنید
بررسی املا کلمات
در زمان مطالعه یک متن چنانچه غلط املایی داشته باشد، خواندن آن برای شما سخت خواهد شد و این مورد در ویراستاری کتاب باید در اولویت قرار بگیرد.
ویرایش جملات اشتباه
پس از پشت سر گذاشتن مراحل نام برده شده، لازم است تا به سراغ ویرایش جملات بروید و آنها را به طور کامل مورد بررسی قرار دهید.در این قسمت از ویراستاری کتاب باید به لحن و افعالی که برای جملات به کار برده‌اید، دقت کنید. در صورت وجود تفاوت میان افعال و لحن نگارش، جملات دو پهلو، جملاتی که ایهام و گیج کننده دارند باید ویرایش شوند.
مطالعه نهایی
در نهایت و مرحله آخر ویراستاری کتاب، باید متن خود را به طور مجدد بخوانید و مطلع شوید نتیجه نهایی به چه صورت است. مطالعه نهایی، این اطمینان را برای شما به وجود می‌آورد که هیچگونه کوتاهی در کار نیست و متن شما کاملاً درست می‌باشد. همان طور که گفتیم بهترین کار این است که ویراستاری کتاب را خودتان انجام ندهید تا نوشته شما کیفیت بیشتری داشته باشد.
سفارش ویراستاری کتاب به چه شکل انجام می‌شود؟
معمولا افرادی که به فکر سفارش ویراستاری کتاب هستند در وهله اول به دنبال مشخص شدن هزینه ویراستاری هستند. باید این نکته را بیان کنیم که این موضوع تا حدود زیادی به انتشارات مد نظر شما بستگی دارد. معمولاً زمان مراجعه تمامی نکات به صورت مجزا و با جزئیات کامل در اختیار شما قرار می‌گیرد. انتشاراتی مد نظر شما باید آمادگی همکاری با مولفین و نویسندگان را در اختیار داشته باشد. ما در در انتشارات فروغ سیمرغ همواره در تلاشیم تا انواع خدمات ویراستاری و چاپ کتاب را با بهترین کیفیت و هزینه، برای شما فراهم نماییم، تا تسهیل کننده‌ی شما عزیزان در راه چاپ کتاب باشیم. در حالت کلی مراحلی که برای این کار در نظر گرفته می‌شود عبارتند از:
- می‌توانید جهت مشاوره تلفنی با کارشناسان انتشارات، اقدامات لازم را انجام دهید و تمامی سوال‌های ذهن خود را مطرح نمایید.
- در مرحله بعد می‌توانید در مورد هزینه ویراستاری صحبت‌های لازم را انجام دهید. در هر صورت شما می‌خواهید برای این کار هزینه کنید و لازم است برنامه‌ریزی کاملی در رابطه با آن داشته باشید.
- در صورت توافق می‌توانید برای عقد قرارداد ویراستاری کتاب اقدامات لازم را انجام دهید و سپس این کار آغاز خواهد شد.
- به این موضوع توجه داشته باشید که انتخاب یک انتشاراتی معتبر و شناخته شده باید اولین و مهم‌ترین اقدام شما باشد.
چرا ویراستاری کتاب باید توسط شخصی به غیر از نویسنده انجام شود؟
از بین سه نوع ویرایش متن، ویرایش فنی و ویرایش زبانی – ساختاری آن از عهده نویسنده یا هر کسی که تا حدی در این زمینه اطلاعات داشته باشد بر می‌آید. هر چند بهتر است که بازبینی و ویرایش نهایی متن توسط شخصی به جز نویسنده انجام شود؛ زیرا نویسندگان به خوبی می‌دانند که در هنگام خواندن دوباره متن، به دلیل تکراری بودن مطلب برای نویسنده، ناخودآگاه به جای چشم، ذهن نویسنده آن را مرور می‌کند و همین موضوع سبب می‌شود که خطا‌های نگارشی، املایی و فنی زیادی از دید او پنهان بماند.
در مورد ویرایش محتوایی باید گفت که این نوع ویرایش حتماً باید توسط شخصی انجام شود که اطلاعات نسبتاً کاملی در مورد موضوع نوشته داشته باشد تا بتواند مستند بودن یا نبودن آن را تأیید یا تکذیب کند.
به عنوان یک ویراستار کتاب، بهترین وظیفه ما این است که متن را به بهترین شکل ممکن ویرایش کنیم تا آن را برای خوانندگان قابل فهم و قابل استفاده کنیم. برای این منظور، ما باید به دقت تمام جزئیات را بررسی کنیم، از جمله ساختار جمله ها، املا و گرامر، انتخاب لغات مناسب و قابل فهم، و همچنین تداخلات و تکرارهای غیرضروری. هدف اصلی ما این است که با ایجاد تغییرات لازم، کتاب را به یک سطح بالاتر از کیفیت برسانیم و به خوانندگان کمک کنیم تا از محتوای آن بهتر استفاده کنند. با توجه به اهمیت این نقش، ویراستاری کتاب به عنوان یک فرایند ضروری در تولید کتاب های حرفه ای و موفق محسوب می شود.
فروغ سیمرغ به عنوان بهترین انتشارات و چاپ کتاب در ایران برای شما عزیزان تیمی مجرب و متخصص از ویراستاران را گرد هم آورده است تا بتوانید متون، مقالات و کتب خود را در بهترین حالت و کاملاً تخصصی در سطح جهان به چاپ و نشر برسانید. سفارش خود را ثبت کنید تا ویراستاری کتاب شما را به صورت حرفه ای انجام دهیم و آن را به ابتکاری جدید و جذاب تبدیل کنیم. با ما تماس بگیرید و کتاب خود را به عنوان یک اثر بی‌نظیر به بازار عرضه کنید!”
