کتاب صوتی دیالکتیک تنهایی

کتاب «دیالکتیک تنهایی» که در واقع فصلی بلند از کتاب «هزارتوی تنهایی» نوشته «اکتاویو پاز» است به بررسی مفهوم تنهایی پرداخته و نگاهی نوع به این موضوع دارد. اکتاویو پاز اندیشمند، نویسنده و منتقد مکزیکی این کتاب را از منظر فرا واقع‌گرایی و اگزیستانسیالیسم نگاشته است. کتاب هزارتوی تنهایی در سال ۱۹۵۰ با تاثیر از متفکری اهل مکزیک به نام راموس نگاشته شده است. اکاویو پاز در فصل پایانی این کتاب، با جمع‌بندی کل کتاب هزارتوی تنهایی به بررسی فلسفی موضوعاتی از جمله عشق و مرگ می‌پردازد. این کتاب نقدی بر روش‌های ارتباط انسانی است و درکی دگرگون از تنهایی انسان را شرح می‌دهد.

– خلاصه‌ای از کتاب صوتی دیالکتیک تنهایی:
تنهایی موضوعی است که همواره بشر به آن اندیشیده، در بین فیلسوفان نیز موضوعی محبوب بوده و افراد دیگر جامعه نیز همواره درگیر این مفهوم بوده‌اند زیرا تنهایی و طردشدگی مفاهیمی نزدیک به هم هستند و انسان همواره به تائید هم نوعان خود نیاز دارد. انسان موجودی اجتماعی است و از این رو تنهایی برایش چون عذابی رخ می‌نماید. ولی در این کتاب موضوع تنهایی به شکلی دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. احساس تنهایی آن‌طور که انسان خود را از جهان و حتی از خویشتن بیگانه حس می‌کند مفهومی فلسفی است و به شناخت خود مرتبط می‌شود. پاز اعتقاد دارد که تنهایی عمیق‌ترین واقعیت در وضع بشری است. انسان یگانه موجودی است که می‌داند تنهاست و یگانه موجودی است که در پی یافتن دیگری است.
پاز در این مقاله سعی دارد عشق حقیقی را بر عشقی که به اجبار و هنجار جامعه زاده می‌شود ارجحیت دهد. او در بررسی دیالکتیکی و رفت و برگشتی تنهایی و عشق به راه حلی برای حل مشکل تنهایی بشر رسیده است و آن استفاده از تخیل ادبی برای حمله به بت‌های ساختگی و دروغین است تا بتوان حقیقت عشق را عریان کرد.

– قسمتی از کتاب دیالکتیک تنهایی:
«عشق یکی از بارزترین مثال‌های غریزه دوگانه‌ای است که باعث می‌شود ما هرچه عمیق‌تر، خویشتن خویش را بکاویم و درعین‌حال از خود برآییم و خود را در دیگری تحقق‌بخشیم: مرگ و زاده شدن، تنهایی و وصلت؛ اما عشق تنها مثال این غریزه دوگانه نیست، در زندگی هر انسانی دوره‌هایی هست که هم فراق هست و هم وصل، هم قهر است هم آشتی، هریک از این مراحل کوششی است برای فرا رفتن از تنهایی و به دنبال آن فرورفتن در فضایی غریب پیش می‌آید.»
دیالکتیک تنهایی تحلیلی چندوجهی از مفاهیمی که همواره در ذهن انسان مورد سوال بوده است ارائه می‌دهد. تحلیل مفاهیم تنهایی، عشق، اسطوره و تاریخ، زمان، وحدت و کثرت، شعر، موسیقی و هنر در این کتاب مشاهده می‌شود. پاز این‌طور موضوع تنهایی را مطرح می‌کند که اگر بخواهیم بدانیم چرا تنها هستیم لازم است در ابتدا بدانیم چه چیز ما را تنها کرده است. او پرسش بنیادین خود را این‌طور مطرح می‌کند که علت تنهایی ما چیست و راه برون‌رفتی برای آن وجود دارد؟ اکتاویو پاز در کتاب دیالکتیک تنهایی از سه منظر روان‌شناختی، اجتماعی و فلسفی موضوع تنهایی، علت و روش رهایی از آن را بررسی کرده است
.
– تنهایی چیست؟ به روایت کتاب دیالکتیک تنهایی:
اکتاویو پاز در نگارش کتاب دیالکتیک تنهایی به ارائه تعاریفی از مفاهیمی چون تولد، زیستن و مرگ می‌پردازد. او زیستن پس از تولد را به جدایی تعبیر کرده و زندگی یعنی فاصله بین مرگ و تولد را زمانی برای وصل و رهایی از تنهایی می‌داند. به اعتقاد او انسان در زهدان مادر یگانگی و وحدت در عین کثرت را درک می‌کند و پس از تولد به دنبال آن گمشده یعنی وحدت است و چون آن را پیدا نمی‌کند به تنهایی دچار می‌شود. در زندگی یعنی فاصله میان لحظه تولد تا لحظه مرگ انسان محکوم به تنهایی است زیرا وحدتی در این جهان یافت نمی‌شود. به اعتقاد پاز تنهایی ماهیتی دوگانه دارد و از یک سو آرامش انسان را تأمین کرده و از سویی دیگر منجر به عذاب او می‌شود.
به عقیده پاز درک مفهوم تنهایی در زمان‌های گوناگون متفاوت است. او می‌گوید در گذشته آیین‌ها و نظام جوامع بدوی انسان را از تنهایی در امان نگاه می‌داشت و تحمل تنهایی در آن دوران برای بشر دشوار نبوده است؛ اما در دورانی که فرد اهمیت بیشتری نسبت به جامعه پیدا می‌کند تنهایی نیز به وجود می‌آید و تحمل این تنهایی برای بشر اگر در گروه پذیرفته نشود بسیار دشوار خواهد بود. در این دوران مفهوم عشق رمانتیک نیز مطرح می‌شود و پیش از این، این مفهوم به معنایی که ما می‌دانیم در جهان وجود نداشته است. موضوع عشق در جامعه مدرن بلافاصله بعد از مطرح‌شدن مفهوم تنهایی ایجاد می‌شود.

– درباره اکتاویو پاز:
اکتاویو پاز لوزانو که در سال ۱۹۱۴ در مکزیکوسیتی چشم به جهان گشود شاعر، نویسنده، دیپلمات و منتقد مکزیکی است. او بسیار جوان بود که به نویسندگی و شاعری روی آورد و از ۱۷ سالگی به راه پدربزرگ نویسنده خود رفت و در جهان ادبیات جایی برای خود یافت. او در سال ۱۹۳۷ برای شرکت در کنگره جهانی نویسندگان ضد فاشیست به والنسیای اسپانیا رفت، آشنایی او با لوییس سرنودا و تریستان تزارا در این کنگره در آینده هنری‌اش نقش بسزایی داشت. سال ۱۹۴۳ نیز در زندگی این شاعر و نویسنده اهمیت ویژه‌ای دارد او در این سال با کمک‌هزینه‌ای که از دانشگاه گوگنهایم به او تعلق گرفت به آمریکا مهاجرت کرد، حلقه‌های شعری نوپردازان انگلو – آمریکایی نیز در زبان شعری او تاثیرگذار بودند. در همین دوران بود که مطالعاتی درباره هویت مکزیک را آغاز کرد و نتیجه این مطالعات کتاب هزارتوی تنهایی بود. کتاب دیالکتیک تنهایی نیز بخشی از همین مطالعات است. پاز علاوه بر نویسندگی و شاعری در سیاست نیز وارد شد ولی در سال ۱۹۶۸ پس از سرکوب دانشجویان مکزیکی از مقام خود کناره‌گیری کرد. او سرانجام در سال ۱۹۹۸ به علت بیماری سرطان چشم از جهان فروبست.