کتاب فلسفۀ سیاسی جان استیوارت میل

در مورد کتاب حاضر چند نکته گفتنی است. شیوه بحث جان گرِی تحلیلی منطقی است و برای همین سیاق عباراتش همخوان با این شیوه است و در ترجمه نیز سعی شده است همین سیاق حفظ شود تا به دقت منطقی بحث آسیبی نرسد. به همین دلیل نیز در نقل قولهای بسیاری که از رساله آزادی جان استیوارت میل آمده است، با آنکه دو ترجمه از این رساله به فارسی موجود است، از آنها نقل نکردیم و ترجمه مجددی عرضه کردیم که در آن دقت فنی بیشتر مد نظر بوده است. اما به هر صورت خواننده در صورتی بیشترین بهره را از این کتاب خواهد گرفت که قبلا رساله آزادی را به‌دقت بخواند. خوشبختانه هر دو ترجمه فارسی از این رساله اکنون در بازار موجودند و هر دو ترجمه نیز قابل اعتمادند. ترجمه مرحوم دکتر محمود صناعی بسیار خوشخوان و روان و سلیس است و ترجمه مرحوم دکتر جواد شیخ‌الاسلامی هم به متن بیشتر وفادار است، اما هیچ‌یک از دو ترجمه «فنی» به معنای دقیق کلمه نیستند، ولی به هر صورت برای منظور ما مطالعه هر یک از دو متن وافی به مقصود خواهد بود.
نکته دیگر نگاه خاصی است که جان گری در این کتاب نسبت به فلسفه سیاسی به طور کلی و نسبت به لیبرالیسم بالاخص دارد. برای آنکه خواننده، احیاناً بیش از اندازه تحت‌تأثیر این نگاه قرار نگیرد، به‌خصوص در فصل بعدالتحریری که سخت به لیبرالیسم می‌تازد و حتی هر آنچه را خود در متن اصلی کتاب ساخته و پرداخته است ویران می‌کند، نقدی بر نظریات او را به قلم جورج کراودر در بخش ضمیمه این کتاب آورده‌ایم. امیدوارم برابر نهادن مواضع جان گری و نقدهای جورج کراودر مایه‌ای برای تفکرات بعدی به خواننده بدهد و انگیزه‌ای برای تلاش فکری فراهم آورد.